Przymiotnik stanowi odmienną oraz samodzielną część mowy. Opisuje on lub określa cechy i przymioty danych rzeczy, ludzi, zwierząt, miejsc, itd. Odmieniamy go przez przypadki, liczby i rodzaje. Może pojawiać się wspólnie z rzeczownikiem lub też występować samodzielnie.
Na jakie pytania odpowiada przymiotnik?
Przymiotnik odpowiada na następujące pytania:
- jaki? jaka? jakie? (np. mały, krótka, wielkie)
- który? która? które? (np. pierwszy, każda, żadne)
- czyj? czyja? czyje? (np. mój, moja, moje)
Odmiana przymiotników
Jak już zostało to zauważone na początku, przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczy i rodzaje, które są dokładnie takie same, jak w przypadku rzeczowników.
Poniżej odmieniony został przymiotnik szybki zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej, z wyróżnieniem na poszczególne przypadki i rodzaje.
Liczba pojedyncza
| Przypadek | Pytanie | Rodzaj męski (ten) | Rodzaj żeński (ta) | Rodzaj nijaki (to) |
|---|---|---|---|---|
| Mianownik | kto? co? | wysoki | wysoka | wysoka |
| Dopełniacz | kogo? czego? | wysokiego | wysokiej | wysokie |
| Celownik | komu? czemu? | wysokiemu | wsokiej | wysokiego |
| Biernik | kogo? co? | wysokiego | wysoką | wysokiemu |
| Narzędnik | z kim? Z czym? | wysokim | wysoką | wysokim |
| Miejscownik | o kim? O czym? | wysokim | wysokiej | wysokim |
| Wołacz | o! | wysoki | wysoka | wysokie |
Liczba mnoga
| Przypadek | Rodzaj męskoosobowy | Rodzaj niemęskoosobowy |
|---|---|---|
| Mianownik | wysocy | wysokie |
| Dopełniacz | wysokich | wysokich |
| Celownik | wysokim | wysokim |
| Biernik | wysokich | wyosokie |
| Narzędnik | wysokimi | wysokimi |
| Miejscownik | wysokich | wysokich |
| Wołacz | wysocy | wysokie |
Stopniowanie przymiotników
Jeżeli chcemy zwiększyć siłę danego przymiotnika (np. wskazać na to, że jedno auto jest szybsze od drugiego), możemy go wystopniować. W języku polskim wyróżniamy trzy stopnie – równy, wyższy oraz najwyższy.
Jeżeli chodzi o sposoby stopniowania przymiotników, to również mamy do czynienia z trzema różnymi sposobami – prostym, nieregularnym oraz opisowym.
- Stopniowanie proste polega na dodaniu przedrostka „-szy” w stopniu wyższym (szybszy) oraz na dodaniu przedrostka „-naj” w stopniu najwyższym (najszybszy).
- Stopniowanie opisowe polega na dodaniu słowa „bardziej” w stopniu wyższym (bardziej zadowolony) oraz na dodaniu słowa „najbardziej” w stopniu najwyższym (najbardziej zadowolony).
- Stopniowanie nieregularne charakteryzuje się brakiem ściśle określonych zasad – stopień wyższy i najwyższy ma całkiem inny temat fleksyjny niż stopień równy.
| Stopień równy | Stopień wyższy | Stopień najwyższy | |
|---|---|---|---|
| Stopniowanie proste | wygodny | wygodniejszy | najwygodniejszy |
| Stopniowanie opisowe | komfortowy | bardziej komfortowy | najbardziej komfortowy |
| Stopniowanie nieregularne | zły | gorszy | najgorszy |
Pisownia partykuły „nie” z przymiotnikami
Co do zasady partykułę „nie” zapisujemy z przymiotnikami w stopniu równym łącznie (nieciekawe, niefajne). W stopniu wyższym i najwyższym partykułę „nie” zapisujemy rozłącznie (nie najlepsze, nie gorsze). Wyjątkiem są jednak takie wyrazy, których zastosowanie ma na celu przedstawienie jakiejś cechy, np. niegrzeczny – niegrzeczniejszy – najniegrzeczniejszy.
0 komentarzy