Liczebnik zalicza się do odmiennych części mowy. Wskazuje on na dane liczby, czy też wszelkiego rodzaju kolejności. Liczebnik odpowiada na następujące pytania: ile? który z kolei?
Rodzaje liczebników
W języku polskim wyróżniamy następujące grupy liczebników:
- Liczebniki proste – składają się one tylko z jednego wyrazu, np. pięć, sześć, tysiąc;
- Liczebniki złożone/ wielorazowe – składają się one z kilku (wielu) wyrazów, np. sto czterdzieści, czterdzieści dwa;
- Liczebniki główne – najczęściej występujące w języku polskim; wskazują na liczbę lub ilość czegoś. Odpowiadają na następujące pytania: ile? ilu?
Przykłady: cztery, osiem, dziewiętnaście; - Liczebniki porządkowe – wskazują na kolejność. Odpowiadają na następujące pytanie: który z kolei?
Przykłady: piąty, szósty, czterdziesty; - Liczebniki ułamkowe – określają ułamki, np. pół, trzy czwarte;
- Liczebniki mnożne – wskazuje na ilość takich samych rzeczy, z których składa się jedna całość (mnogoś), np. ośmiokrotnie, trzykrotnie;
- Liczebniki zbiorowe – wskazują na grupy różnych osób, przedmiotów itp, np. ośmioro, dwoje;
- Liczebniki nieokreślone – określają ilość danych rzeczy bez konkretyzacji, np. kilkanaście, dużo, mało;
- Liczebniki wielorakie – podkreślają wielorakość, np. dwojako.
Uwaga! Pamiętaj o odróżnianiu liczebników od rzeczowników. Rzeczowniki odpowiadają między innymi na pytanie „co?”, więc słowa takie jak ósemka, dwójka, trójka należą do rzeczowników odliczebnikowych.
Odmiana liczebników
Liczebniki odmieniają się przez przypadki, rodzaje oraz liczby. Nie każdy jednak liczebnik odmienia się w ten sam sposób – jedne będą odmienne tylko przez przypadki, a niektóre zarówno przez przypadki, jak i liczby. Poniżej przedstawiono podstawowe zasady dotyczące odmiany liczebników:
- Liczebniki główne możemy odmienić przez przypadki i rodzaje.
- Liczebniki porządkowe możemy odmienić zarówno przez przypadki, jaki i przez rodzaje oraz liczby.
- Liczebniki zbiorowe oraz ułamkowe możemy odmienić tylko przez przypadki.
Odmiana liczebnika „pierwszy” przez przypadki, liczby oraz rodzaje:
-
Liczba pojedyncza
-
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | |
---|---|---|---|
Mianownik | Pierwszy | Pierwsza | Pierwsze |
Dopełniacz | Pierwszego | Pierwszej | Pierwszego |
Celownik | Pierwszemu | Pierwszej | Pierwszemu |
Biernik | Pierwszego | Pierwszą | Pierwsze |
Narzędnik | Pierwszym | Pierwszą | Pierwszym |
Miejscownik | Pierwszym | Pierwszej | Pierwszym |
Wołacz | Pierwszy | Pierwsza | Pierwsze |
-
Liczba mnoga
-
Rodzaj męskoosobowy | Rodzaj niemęskoosobowy | |
---|---|---|
Mianownik | Pierwsi | Pierwsze |
Dopełniacz | Pierwszych | Pierwszych |
Celownik | Pierwszym | Pierwszym |
Biernik | Pierwszych | Pierwsze |
Narzędnik | Pierwszymi | Pierwszymi |
Miejscownik | Pierwszych | Pierwszych |
Wołacz | Pierwsi | Pierwsze |
Pisownia liczebników
Przykłady:
- 68 – sześćdziesiąt osiem
- 542 – pięćset czterdzieści dwa
- 1953 – tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt trzy
- 112 – sto dwanaście
- 48 – czterdzieści osiem
0 komentarzy