Części zdania – teoria, wyjaśnienia, przykłady
W języku polskim każde słowo, które znajduję się w zdaniu, pełni jakąś funkcje. Wyróżniamy następujące części zdania:
orzeczenie – wskazuje ono na wykonywaną czynność lub też stan, w jakim znajduje się dana osoba, przedmiot itp. Odpowiada na następujące pytania: „co robi?”, „co się z nim dzieje?”;
podmiot – stanowi on wykonawcę czynności, np. Ola, Kasia, kot, piec; odpowiada na następujące pytania: „kto?”, „co?”;
przydawka – stanowi określenie rzeczownika, odpowiada na następujące pytania: „jaki?”, „który?”, „czego?”, „czyj?”, „ile?”;
okolicznik – wskazuje na okoliczności, które miały/mają miejsce w trakcie wykonywania jakiejś czynności, np. kiedy i gdzie coś się stało; może odpowiadać na następujące pytania: „dlaczego?”; „po co?”, „w jakim celu?”, „gdzie?”, „kiedy?”, „pod jakim warunkiem?”;
dopełnienie – wskazuje na dodatkowe informację dotyczące czasownika; odpowiada na następujące pytania: „komu?”, „czemu?”, „kogo?”, „co?”, „kogo?”, „czego?”, „z kim?”, „z czym?”, „o kim?”, „o czym?”.
Jeżeli chcemy wskazać jaką funkcję pełni dany wyrazu w zdaniu, wówczas dokonujemy analizy składniowej zdania. Na samym początku wyszukujemy w podanym zdaniu orzeczenie, a następnie odpowiadający mu podmiot. Po wykonaniu tych czynności przechodzimy do dalszego rozbioru zdania.
Przykład:
Analiza logiczna następującego zdania:
Twoja mama zawsze gotuje przepyszne jedzenie.