Orzeczenie stanowi kluczową część zdania – warunkuje ono jego powstanie. Odpowiada na następujące pytania: Co robi? Co się z nim dzieje?. Orzeczenie wskazuje na stan, w jakim znajduje się podmiot, bądź też na czynności, które wykonuje.
Rodzaje orzeczeń
W języku polskim wyróżniamy dwa główne rodzaje orzeczeń: orzeczenia czasownikowe oraz orzeczenia imienne.
Orzeczenia czasownikowe przedstawiamy za pomocą osobowej formy czasownika, np. zrobimy, zjemy, odwiedzimy.
Orzeczenia imienne złożone są z dwóch części: orzecznika oraz łącznika.
Orzecznik wyrażony jest zazwyczaj za pomocą rzeczownika, przymiotnika, liczebnika, zaimka rzeczownego, czy też imiesłowa przymiotnikowego.
Z kolei łącznik stanowi osobową formę nastepujących czasowników: być, stać się, zostać, np. została zjedzona, będzie lekarzem.
Strona czynna i bierna
Orzeczenie występuje zarówno w zdaniach w formie czynnej, jak i w zdaniach w stronie biernej. W trakcie przekształcania zdań aspekt oraz czas czasownika pozostaje taki sam.
Przykład:
| Strona czynna | Strona bierna |
|---|---|
| Alicja je ciasto. | Ciasto jest jedzone przez Alicję. |
| Mama posprzątała dom. | Dom został posprzątany przez mamę. |
| Olaf rozwiąże zadanie domowe. | Zadanie domowe zostanie rozwiązane przez Olafa. |
Uwaga! Liczba orzeczeń w zdaniu warunkuje rodzaj zdania. Jeżeli zdanie składa się z jednego orzeczenia, to mamy do czynienia ze zdaniem pojedynczym. Jeżeli zdanie składa się z dwóch orzeczeń, to mamy do czynienia ze zdaniem złożonym. Z kolei zdanie posiadające więcej niż dwa orzeczenia nazywamy zdaniem wielokrotnie złożonym.
0 komentarzy