Zapoznanie się ze szczegółowym streszczeniem lektury „Iliada” Homera jest znaczącym krokiem w przygotowaniu do egzaminów, sprawdzianów i kartkówek. Długie i precyzyjne streszczenie pozwala na głębokie zrozumienie złożonej fabuły i wielowymiarowych postaci, co jest kluczem do udzielenia przemyślanych i dokładnych odpowiedzi na pytania egzaminacyjne. Jest to niezastąpione narzędzie dla uczniów, którzy chcą mieć pewność, że zrozumieli wszystkie kluczowe elementy dzieła, i są dobrze przygotowani do udzielenia odpowiedzi na różnorodne pytania związane z treścią lektury.

Księga 1 – Zaraza. Gniew

Księga ta otwiera poemat, przedstawiając główny konflikt między Achillesem a Agamemnonem. Chryzes, kapłan Apollina, przybywa do obozu Greków, prosząc o uwolnienie jego córki Chryzeidy, która została wzięta jako niewolnica. Agamemnon odrzuca prośbę, a zrozpaczony Chryzes modli się do Apollina o zemstę. Apollo zsyła zarazę na Greków.

W obliczu plagi, Achilles zwołuje naradę, podczas której wyjaśnione zostaje, że to złość Apollina jest przyczyną zarazy. Agamemnon zgadza się oddać Chryzeidę, ale w zamian żąda Bryzejdy, niewolnicy Achillesa. Achilles jest oburzony i wycofuje się z walki, przeklinając Agamemnona.

Jego matka, Tetyda, zwraca się do Zeusa, prosząc go, aby pomógł Trojanom, aby Greccy wodzowie poczuli brak Achillesa na polu bitwy. Zeus zgadza się, mimo niechęci Hery, jego żony.

Księga 2 – Sen. Próba. Katalog

Zeus wysyła fałszywy sen do Agamemnona, obiecując mu zwycięstwo. Agamemnon wygłasza mowę do swoich wojsk, sugerując, że powinni wrócić do domu, ale to jest tylko próbą przetestowania ich moralności. Odyseusz i inne postacie przekonują wojsko, że muszą zostać i walczyć.

Następuje słynny „Katalog statków”, długi wykaz okrętów i dowódców w wyprawie przeciwko Troi. Jest to obszerny opis i rytualne przedstawienie sił greckich.

Księga 3 – Przysięgi. Widok z muru. Pojedynek Aleksandra z Menelaosem

W trzeciej księdze, Trojanie i Grecy przygotowują się do bitwy. Parys, który porwał Helenę, wyzywa Menelaosa na pojedynek, żeby zakończyć wojnę. Helenę wezwano na mury, aby zidentyfikowała greckich bohaterów.

Pojedynek między Parysem, a Menelaosem rozpoczyna się, ale Parys jest uratowany przez Afrodytę, która zabiera go z pola bitwy. Pojedynek zostaje przerwany i obie strony zawierają rozejm, aby umożliwić walkę między dwoma rywalami. Ostatecznie pojedynek kończy się niejednoznacznie, bez wyraźnego zwycięzcy.

Księga 4 – Złamanie przysiąg. Przegląd wojsk Agamemnona

Księga 4 rozpoczyna się od zebrania bogów na Olimpie, gdzie dyskutują nad losem Troi. Zeus jest skłonny zakończyć wojnę, ale Hera i Atena nie zgadzają się. Ostatecznie Atena zostaje wysłana na ziemie, aby sprowokować konflikt, który zerwie rozejm.

Atena nakłania Pandarosa, trojańskiego łucznika, do oddania strzału w Menelaosa, ale rani go tylko lekko. To naruszenie rozejmu powoduje wznowienie bitwy. Rozpoczyna się brutalne starcie, w którym obie strony walczą zaciekle.

Księga 5 – Przewagi Diomedesa

W księdze 5 mamy fragment opisujący bohaterskie czyny Diomedesa. Diomedes staje się niewzruszony i dziki w walce, a nawet rani dwójkę bogów, Afrodytę i Aresa, którzy wtrącają się w bitwę.

Afrodyta próbuje uratować swojego syna Eneasza, ale Diomedes ją rani. Ares wkracza do walki po stronie Trojan, ale zostaje zraniony przez Diomedesa po tym, jak Atena udzieliła mu siły. Obie strony kontynuują walkę, ale bohaterstwo Diomedesa jest w tej księdze szczególnie wyeksponowane.

Księga 6 – Pożegnanie Hektora z Andromachą

W księdze 6 mamy przerwę od walki, gdy obie strony się wycofują. Pojawi się scenka, w której Hektor wraca do Troi i spotyka swoją żonę Andromachę i małego synka Astyanaksa. Andromacha wyraża swoje obawy o męża, ale Hektor zdecydowany jest walczyć.

Dialog między Hektorem a Andromachą jest jednym z najbardziej wzruszających momentów w „Iliadzie”, ukazujących cenę jaką musi ponieść rodzina podczas wojny. Hektor jest przedstawiony jako zatroskany mąż i ojciec, ale także jako bohater, który wie, że musi walczyć.

Równocześnie, na polu bitwy, odbywa się też wymiana zbroi między Glaukosem, trojańskim wodzem, a Diomedesem, którym odkrywają, że ich przodkowie byli przyjaciółmi. W gestie gościnności i szacunku wymieniają się zbrojami.

Księga 7 – Pojedynek Hektora z Ajasem. Pogrzeb poległych

Księga 7 przedstawia kolejny pojedynek, tym razem między Hektorem a najodważniejszym z Greków, który zgodzi się na walkę. Losowanie wybiera Ajaksa. Walczą zaciekle, ale żaden nie jest w stanie pokonać drugiego, a walkę przerywa nadejście nocy.

Następnie obie strony zgadzają się na zawieszenie broni, aby zebrać ciała poległych i zbudować umocnienia. Trojanie budują mury wokół obozu, a Grecy kopią rów i budują mur.

Księga 8 – Przerwana bitwa

W księdze 8 Zeus wydaje rozkaz bogom, aby nie ingerowali w bitwę, a następnie stawia się na górze Ida, skąd obserwuje walkę. Jego waga przesuwa losy bitwy na korzyść Trojan.

Hektor wykazuje się jako przywódca i wojownik, prowadząc swoich ludzi do wielu zwycięstw. Grecy są zmuszeni cofnąć się za swoje umocnienia, a Trojanie rozpalają ogniska na równinie, aby przygotować się do kolejnego dnia walki.

Księga 9 – Poselstwo do Achillesa

W obliczu ciągłych porażek Greccy wodzowie postanawiają próbować przekonać Achillesa, aby wrócił do walki. Agamemnon oferuje mu liczne dary, w tym powrót Bryzeidy, ale Achilles niezłomnie odmawia.

Delegacja, w której są m.in. Odyseusz, Ajaks i Feniks, próbuje przekonać Achillesa różnymi argumentami, apelując do jego honoru, współczucia i ambicji, ale wszystko na próżno. Achilles pozostaje nieugięty i wyraźnie mówi, że nie wróci do walki, dopóki Hektor nie dotrze do jego namiotów.

Księga 9 to kluczowy moment w „Iliadzie”, w którym prawdziwa natura konfliktu między Achillesem a Agamemnonem staje się jasna, a postawa Achillesa związana z jego zrozumieniem honoru i bohaterstwa zostaje wyeksponowana.

Księga 10 – Pieśń o Dolonie

Księga 10, znana jako „Dolonia”, przedstawia nocne wyprawy obu stron wojny. Greccy wodzowie spotykają się, aby omówić swoją trudną sytuację. Diomedes i Odyseusz dobrowolnie zgłaszają się, aby przeprowadzić misję zwiadowczą w obozie Trojan.

Tymczasem Hektor również organizuje misję zwiadowczą, wysyłając Dolona, który zostaje schwytany przez Diomedesa i Odyseusza. Po wymuszeniu na nim informacji o rozmieszczeniu Trojan, zabijają go. Następnie atakują obozowisko trackie i zabijają ich wodza Razeusa. Po czym wracają bezpiecznie do obozu Greków.

Księga 11 – Przewagi Agamemnona

W księdze 11 następuje wznowienie bitwy, a Zeus wysyła Irysa, by powiedzieć Hektorowi, że może atakować dopóki Agamemnon nie wróci do walki. Agamemnon, Diomedes i Odyseusz zostają ranni, a Trojanie odnoszą sukcesy na polu bitwy.

Machaon, lekarz, opatruje rany Menelaosa, a Achilles wysyła Patroklosa, aby dowiedział się, kto został ranny. To spotkanie prowadzi do zwiększenia troski Achillesa o swoich towarzyszy i zaczyna wpływać na jego postawę.

Księga 12 – Walka o mur

W księdze 12 Trojanie nacierają na umocnienia Greków. Hektor staje na czele ataku, a proroctwo wyrażone przez jednego z żołnierzy ostrzega, że mury ostatecznie upadną.

Walka jest brutalna i zacięta. Sarpedon, wódz Licyjczyków, motywuje swoje wojska i prowadzi ich do ataku na mur. Ostatecznie Hektor przełamuje bramę, rzucając w nią potężny głaz, i Trojanie wdzierają się do obozu Greków.

Księga 13 – Bitwa przy okrętach

W księdze 13, Posejdon, który jest zaniepokojony losem Greków, postanawia działać na ich korzyść, ignorując rozkaz Zeusa, który nakazał bogom nie ingerować w bitwę. Działa w tajemnicy, wzmacniając odwagę Greków i prowadząc ich do sukcesu.

Zaczynają się poważne walki przy murze i rowie, gdzie Grecy bronili obozu. Posejdon zwiększa siłę Greków, a Hektor i Trojanie są zmuszeni do wycofania się.

Księga 14 – Oszukanie Zeusa

W księdze 14, Hera, również chcąc pomóc Grekom, decyduje się oszukać Zeusa, by odwrócić jego uwagę od bitwy. Używa swojego wdzięku i eliksiru miłości, aby uśpić go, a następnie współdziała z Posejdonem, aby pomóc Grekom w bitwie.

Tymczasem na polu bitwy Grecy odnoszą sukcesy, ponieważ Posejdon kontynuuje swoje wsparcie. Walka jest nadal brutalna, ale teraz, z pomocą Posejdona, przewaga przechodzi na stronę Greków.

Księga 15 – Powtórne odparcie od okrętów

W księdze 15 Zeus budzi się i odkrywa, że został oszukany przez Herę. Jest wściekły i wydaje polecenie Posejdonowi, by wycofał się z bitwy, co Posejdon czyni niechętnie.

Zeus nakazuje Hektorowi, aby wznowił atak i Trojanie ponownie zdobywają przewagę. Odbijają znaczną część terenu i przechodzą przez umocnienia Greków. Hektor zostaje ranny, ale zaraz potem wraca do walki, a bitwa trwa nadal.

Zarówno Posejdon, jak i Hera działają na własną rękę, ignorując wole Zeusa, co prowadzi do złożonych interakcji między bogami, a także między bogami a śmiertelnikami na polu bitwy.

Księga 16 – Pieśń o Patroklosie

W księdze 16, Patroklos, przyjaciel Achillesa, namawia go, aby pozwolił mu walczyć w jego zbroi, żeby przestraszyć Trojan, którzy są coraz bliżej obozu Greków. Achilles zgadza się, ale nakazuje Patroklosowi wrócić po odparciu ataku.

Patroklos odnosi wielki sukces, zabija wielu Trojan, w tym Sarpedona, ale później daje się ponieść i zbyt długo pozostaje na polu walki. Zostaje zabity przez Hektora, który nie zdaje sobie sprawy, że to nie Achilles.

Księga 17 – Przewagi Menelaosa

Śmierć Patroklosa prowadzi do zaciętej walki o jego ciało w księdze 17. Hektor zakłada zbroję Achillesa, którą miał na sobie Patroklos, ale Menelaos i inne siły greckie walczą o odzyskanie ciała.

Zeus i inni bogowie patrzą na walkę, zastanawiając się, czy Hektor powinien zginąć teraz, nosząc zbroję Achillesa. Ostatecznie ciało Patroklosa zostaje odzyskane przez Greków.

Księga 18 – Sporządzenie zbroi Achillesa

Kiedy Achilles dowiaduje się o śmierci Patroklosa w księdze 18, wpada w szał żałoby i gniewu. Przysięga zemstę na Hektorze i postanawia wrócić do walki.

Jego matka, bogini Tetyda, idzie do Hefajstosa, żeby ten wykonał nową zbroję dla Achillesa. Opis tej zbroi i tarczy stanowi znane literackie osiągnięcie, przedstawiając wyjątkowe dzieło sztuki, które symbolizuje świat i naturę ludzkiego doświadczenia.

Stanowi to kluczowy punkt zwrotny w „Iliadzie”. Śmierć Patroklosa i reakcja Achillesa na nią prowadzą do ostatecznego konfliktu między Hektorem a Achillesem i wprowadzają końcową fazę eposu.

Księga 19 – Wyrzeczenie się gniewu

Księga 19 opisuje przygotowania Achillesa do powrotu do walki. Agamemnon zwraca mu Bryzejdę i oferuje liczne dary jako zadośćuczynienie. Achilles oficjalnie odrzuca dary, z wyjątkiem Bryzejdy, mówiąc, że nic nie może zrekompensować mu śmierci Patroklosa.

Przyjmuje nową zbroję od matki i przygotowuje się do walki, a jego gniew i determinacja są tak potężne, że bogowie obawiają się o los Trojan. Achilles wygłasza przemówienie do swoich żołnierzy, nakazując im szybkie przygotowanie się do walki.

Księga 20 – Walka bogów

Zeus zwołuje zebranie bogów w księdze 20, zezwalając im na swobodną ingerencję w walkę, aby zrównoważyć wpływ Achillesa. Bogowie zaczynają ingerować w bitwę, niektórzy pomagając Trojanom, inni Grekom.

Achilles powraca na pole bitwy z niesamowitą siłą i zaciekłością, zabijając wielu Trojan. Hektor chce stanąć do walki, ale Apollon go ostrzega, a walka z Achillesem jest odroczona na później.

Księga 21 – Walka nad rzeką

W księdze 21, Achilles kontynuuje swoją walkę, aż Trojanie uciekają do rzeki Skamander. Rzeka sama staje się wściekła z powodu liczby zabitych ciał Trojan i zaczyna walczyć z Achillesem. 

Bóg rzeki próbuje zatopić go, ale Hera i Posejdon go ratują. Achilles kontynuuje walkę, a bogowie zaczynają ze sobą walczyć, co prowadzi do chaosu na niebie i na ziemi.

Jego powrót do walki wprowadza nowy element chaosu i zniszczenia, a bogowie zaczynają otwarcie walczyć ze sobą, odzwierciedlając skomplikowaną dynamikę wojny między śmiertelnikami.

Księga 22 – Śmierć Hektora

Księga 22 przedstawia ostateczne starcie między Achillesem, a Hektorem. Trojanie wycofują się za mury, ale Hektor pozostaje, czekając na Achillesa.

Po krótkim pościgu wokół murów Troi Hektor zwraca się, aby stawić czoła Achillesowi. Hektor jest śmiertelnie ranny i umiera, a Achilles nie okazuje mu szacunku, przeciągając jego ciało za wozem z powrotem do obozu greckiego.

Księga 23 – Igrzyska na cześć Patrokla

Księga 23 opisuje żałobę Achillesa nad Patroklosem i uroczystości pogrzebowe. Achilles nadal wyraża swój żal, przeciągając ciało Hektora wokół grobu Patroklosa. Następnie odbywają się igrzyska na cześć Patroklosa, z licznymi konkurencjami i nagrodami.

Księga 24 – Wykupienie zwłok Hektora

W ostatniej księdze, bogowie decydują, że ciało Hektora musi zostać zwrócone jego rodzinie. Zeus wysyła Tetydę, matkę Achillesa, aby przekazała mu tę decyzję.

Przy pomocy Hermesa, król Priam odwiedza Achillesa, błagając go o zwrot ciała syna. Scena między Priamem a Achillesem jest wzruszająca i pełna empatii, a Achilles zgadza się na zwrot ciała. Hektor zostaje godnie pochowany w Troi, a epos kończy się w tonie smutku i refleksji.

W tych ostatnich księgach ukazana jest pełna tragedia wojny, a także ludzka empatia i godność. Hektor, ostatni obrońca Troi, upada w bohaterskim starciu, a jego upokorzenie przez Achillesa rzuca cień na triumf Greka. Ostatecznie, to współczucie i zrozumienie między dwoma wrogimi stronami daje eposowi zakończenie, które podkreśla wspólną ludzkość bohaterów.