Rozumienie i wspomaganie rozwoju języka u przedszkolaków

Fajnie jest patrzeć na swojego przedszkolaka, możemy go mierzyć, ważyć. Ale jak można zmierzyć rozwój dziecka w innych obszarach?

Na przykład, jak możesz być pewien, że uczy się i opanowuje umiejętności językowe dostosowane do jego wieku? Można śmiało powiedzieć, że rodzice zaczynają rozmawiać ze swoimi dziećmi od dnia ich narodzin (a czasem wcześniej!). Jako rodzic i pierwszy nauczyciel swojego dziecka spędziłeś tysiące godzin na rozmowie z nim.  Oznacza to, że jesteś na doskonałej pozycji, aby obserwować, zastanawiać się i zbierać informacje o tym, czy rozwija umiejętności językowe odpowiednie dla dziecka w wieku 3-4 lat. Poniższe pytania i wskazówki pomogą zrozumieć, co Twoje dziecko powinno umieć i uczyć się – dowiesz się jak możesz wesprzeć jego rozwój. Czy Twoje dziecko posiada odpowiednie umiejętności językowe? Dobrze jest wiedzieć, jakie podstawowe umiejętności słuchania i mówienia dziecko powinno się uczyć i opanowywać w wieku 3 lub 4 lat. Przejrzyj poniższą listę.

Umiejętności słuchania – Moje dziecko może …

• rozumie większość tego, co zostało do niego powiedziane i postępuj zgodnie z instrukcjami, z co najmniej dwoma krokami
• rozumie słowa kierunkowe, takie jak „góra”, „dół”, „duży” i „mały”.
• rozpoznaje, kiedy słowa rymują się
• odpowiada gdy ktoś mówi do niego z innego pokoju,
• słucha telewizji lub radia na normalnym poziomie głośności,
• zauważa i reaguje na dźwięki w otoczeniu (np. klakson samochodowy, budzik lub sygnał dźwiękowy urządzenia kuchennego). 

Umiejętności mówienia – Moje dziecko może …

• wypowiada kompletne zdania o czterech lub więcej słowach
• mówi łatwo, bez jąkania lub powtarzania słów lub sylab
• mówi lub śpiewa znajome piosenki lub rymowanki
• poprawnie nazwa kolory, ludzi, przedmioty i kategorie przedmiotów 
• mówi wystarczająco wyraźnie, by obcy ludzie mogli je zrozumieć
• używa większości dźwięków mowy
• używa odpowiednich czasów czasowników
• używaj poprawnie zaimków „I”, „ty” i „ja”

Zachęcanie do rozwoju języka w domu

Teraz, gdy już rozumiesz niektóre umiejętności językowe, które dziecko powinno posiadać, możesz wzmocnić te umiejętności i pomóc mu w dalszym rozwoju. Łatwo (i przyjemnie!) Ćwiczyć umiejętności językowe z dzieckiem przez cały dzień. Oto kilka przykładów do ćwiczenia i czynności, które można wypróbować:

• porozmawiaj ze swoim dzieckiem w jasny, poprawny i prosty sposób
• unikaj używania mowy dziecka
• poświęć czas każdego dnia, aby słuchać i rozmawiać z dzieckiem. Kiedy Twoje dziecko mówi do ciebie nawiąż kontakt wzrokowy i przestań wykonywać czynność aby skupić się na dziecku
• zachęcaj dziecko do używania języka (a nie tylko gestów lub działań) do wyrażania pomysłów, obserwacji i uczuć
• zadawaj pytania, które wymagają od Twojego dziecka wyboru
• spróbuj wzbogacić i rozszerzyć słownictwo swojego dziecka
• zaangażuj swoje dziecko w zajęcia i gry wymagające słuchania i podążania za wskazówkami
• czytaj i śpiewaj rymowanki ze swoim dzieckiem
• czytaj i opowiadaj historie, które mają interesujące postacie i łatwe do śledzenia wątki.  Omów historie razem z dzieckiem.Uwaga: Jeśli Twoje dziecko ma nianię lub innego opiekuna np. babcię lub dziadka, należy przekazać im te wskazówki.

Promowanie rozwoju językowego w przedszkolu

W przedszkolu dziecko będzie w świecie formalnego i nieformalnego uczenia się.  Umiejętności językowe są kluczowym składnikiem sukcesu, zarówno w zakresie umiejętności uczenia się, jak i pojęć oraz w nawiązywaniu kontaktów z innymi zarówno dziećmi jak i nauczycielkami.  Aby określić, jak dobrze rozwija się zdolność językowa dziecka, należy:

• porozmawiać z nauczycielem dziecka o umiejętnościach językowych i komunikacyjnych dziecka oraz o tym, w jaki sposób umiejętności językowe są nauczane i wzmacniane w grupie. 
• dowiedz się, jakie umiejętności językowe dziecko będzie musiało opanować, aby odnieść sukces w przedszkolu i jakie obszary, jeśli w ogóle, wymagają poprawy.
• spróbuj określić, w jaki sposób Twoje dziecko czuje się komunikując się ze swoim nauczycielem i kolegami z grupy. Czy czuje się pewny siebie i odnosi sukcesy w swoich umiejętnościach  Czy jest sfrustrowany, ponieważ inni go nie rozumieją?  Czy zazwyczaj rozumie, co mówią inni?  Czy bierze udział w rozmowach 1 na 1 i małych grupach?

Powód do niepokoju?

Czy chcesz zwrócić się o poradę i pomoc? Czy martwisz się tym, że rozwój języka Twojego dziecka wydaje się opóźniony?  Zapewniamy, że „normalny” rozwój języka nie postępuje dokładnie tak samo dla wszystkich przedszkolaków.

Czy Twoje dziecko ma kłopoty z modyfikowaniem swojego głosu? (Na przykład: Czy jego głos jest zbyt głośny lub zbyt miękki?) Nie zawsze wydaje się, że słyszy to, co mówią mu inni? Ma trudności ze zrozumieniem, powtarzaniem i przestrzeganiem instrukcji?  Ma bardzo ograniczone słownictwo? Mówi powoli lub bez biegłości  (jąka się lub nie kończy zdań)? Ma problem z nazwaniem znajomych osób lub obiektów? Ma problemy z rymowaniem lub opowiadaniem znanych historii? Trudno jest mu prowadzić rozmowę na dany temat?

Porozmawiaj o swoich obawach z nauczycielem przedszkola, pediatrą i, jeśli to konieczne, specjalistą (np. logopedą). 

Artykuł ten może być przydatny rodzicom i nauczycielom podczas adaptacji.