Arabski zapis liczb to ten, którym posługujemy się np. w działaniach matematycznych – tworzą go cyfry od 0 do 9. Oprócz niego istnieje jeszcze drugi, zwany zapisem rzymskim lub cyframi rzymskimi. Wykorzystywany jest m. in.

• w chronologii do oznaczeń stulecia historycznego;
• w nazwach wydarzeń historycznych;
• do zapisywania numerów miesięcy;
• do zapisywania numerów szkół;
• oznaczenie kolejnych władców/papieży itp. 

Ile cyfr znajduje się w zapisie rzymskim?

Pamiętasz, ile mamy cyfr w zapisie arabskim? Jest ich 10. W zapisie rzymskim jest ich zaledwie 7. Zapamiętaj je, aby móc zapisywać liczby w tym systemie. 

Jak odczytać cyfry i znaki rzymskie

• I – 1
•  V – 5
•  X – 10
•  L – 50
•  C – 100
•  D – 500
•  M – 1000

Liczby w zapisie rzymskim

Pierwsza zasadą zapisu rzymskiego brzmi: jeśli znaki są sobie równe lub są ustawione w porządku malejącym, to wartości znaków dodajemy.

Przykłady:

• II = 1 + 1 = 2
• III = 1 + 1 + 1 = 3
• VI = 5 + 1 = 6
• VII = 5 + 1 + 1 = 7
• VIII = 5 + 1 + 1 + 1 = 8

Druga zasada dotyczy zapisu, kiedy znak poprzedzający jest mniejszy od swojego następnika. W tej sytuacji od większego znaku odejmujemy mniejszy.

• IV = 5 – 1 = 4
• IX = 10 – 1 = 9

Czy można stawiać kilka jednakowych znaków rzymskich obok siebie?

Tak, ale dotyczy to tylko tych znaków – I, X, C, M. Maksymalnie mogą występować po 3 te znaki rzymskie. Pozostałe znaki, czyli V, L. D występują tylko pojedynczo! 

Zastosowanie w praktyce, czyli ćwiczenia:

• Quiz: Liczby rzymskie do 12 – wskaż odpowiednik liczby arabskiej
• Quiz: Liczby rzymskie – nazwy miesięcy
• Quiz: Liczby arabskie na rzymskie – do 1000
• Quiz: Liczby rzymskie na arabskie – do 1000
• Quiz: Liczby arabskie na rzymskie – do 100
• Quiz: Liczby rzymskie na arabskie – do 100

Polecamy także: 

Plansze dydaktyczne: Cyfry rzymskie