Kiedy piszemy Ó, a kiedy U?

Plansza wyjaśnia w bardzo przejrzysty sposób zasady pisowni „ó” i „u”. Po lewej stronie przedstawiono sytuacje, w których w wyrazie pojawia się „ó”, takie jak wymiana na inne samogłoski, występowanie w końcówkach (-ów, -ówka, -ówna) czy wybrane wyjątki. Po prawej stronie zaprezentowano zasady pisowni „u”, m.in. na początku wyrazu, w czasownikach zakończonych na -uję, -ujesz oraz w zdrobnieniach. Kolorowe ikonki, przykłady i pogrubione wyrazy sprawiają, że trudna dla uczniów ortografia staje się jasna i łatwiejsza do zapamiętania.

1. Co rozwija ta plansza? (Cele edukacyjne)

Plansza wspiera rozwój:

• znajomości podstawowych zasad ortografii języka polskiego,
• umiejętności rozpoznawania, kiedy należy użyć „ó”, a kiedy „u”,
• poprawnej pisowni wyrazów z trudnością ortograficzną,
• świadomości językowej i uważności na wymowę wyrazów,
• umiejętności dostrzegania wyjątków i schematów językowych,
• sprawności w czytaniu ze zrozumieniem i zapamiętywaniu reguł.

2. Jak wykorzystać planszę na zajęciach? (Praktyczne zastosowania)

• Wprowadzenie zasad pisowni „ó” i „u” podczas edukacji polonistycznej.
• Analizowanie przykładów i wspólne tworzenie kolejnych słów z klasą.
• Zabawy ortograficzne – uczniowie losują wyraz i decydują, którą literę należy zastosować.
• Praca w parach: jedna osoba czyta wyraz, druga zapisuje go według zasad.
• Wyszukiwanie w tekstach słów z „ó” i „u” oraz klasyfikowanie ich według podanych zasad.
• Utrwalanie wyjątków poprzez rysowanie obrazków lub tworzenie skojarzeń.
• Stała pomoc dydaktyczna w kąciku językowym lub przy tablicy.

3. Na jakie święta typowe i nietypowe nadaje się ta plansza?

• Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego (21 lutego)
• Europejski Dzień Logopedy (6 marca)
• Dzień Kropki (14 września) – praca kreatywna na słowach
• Dzień Głośnego Czytania (29 września)
• Tydzień Języka Polskiego w szkole
• Konkursy ortograficzne i akcje typu „Mistrz Słów”
• Zajęcia tematyczne: „Ortografia na wesoło”, „Trudne litery”

4. Grupa wiekowa i poziom trudności

• Wiek: 8–12 lat (klasy 2–5)
• Poziom trudności: średni
• Polecane również dla uczniów ze SPE:
• trudności w pisaniu,
• dysortografia,
• potrzeba graficznego wsparcia w opanowaniu reguł ortograficznych.

5. Pomysły na rozszerzenie tematu / dodatkowe aktywności

• Tworzenie własnych zdań zawierających słowa z „ó” i „u”.
• Gra klasowa „Prawda czy fałsz?” – nauczyciel podaje zapis, uczniowie oceniają poprawność.
• „Ortograficzny detektyw” – uczniowie wyszukują w klasie lub domu przedmioty, których nazwy zawierają ó/u.
• Uzupełnianie luk w krótkich tekstach – wybór właściwej literki.
• Rysowanie komiksu lub mapy myśli ilustrującej wyjątki.
• Stworzenie własnej mini-książeczki „Wyrazy z ó i u”.
• Klasowe memory z parami wyrazów (wymiana ó→o i odwrotnie).

6. Z czym łączyć tę planszę? (Powiązane materiały)

• Karty pracy z ćwiczeniami ortograficznymi.
• Plansze o pisowni „ż/rz”, „ch/h” i innych trudnych dwuznaków.
• Gry i dyktanda ortograficzne online.
• Prezentacje o zasadach pisowni w klasach 2–4.
• Dyktanda graficzne lub krótkie opowiadania ortograficzne.